Of het nou een smartphone is, of een computer, televisie, tablet, een smartwatch of andere wearable: geen enkel elektronisch apparaat kan zonder een krachtbron. Sommige apparaten sluit je aan op het lichtnet en worden zo voortdurend van stroom voorzien. Daar heb je voor de rest geen omkijken meer naar. Andere producten werken met een accu of batterij, waaronder mobiele telefoons. In dit artikel leggen we uit hoe een batterij in een smartphone werkt. Ook staan we stil bij de vraag hoe lang een batterij meegaat als hij opgeladen is, van welke factoren dat afhankelijk is en hoe je het maximale uit je accu kunt halen. Tot slot behandelen we onderwerpen als snellaadtechnieken, draadloos opladen en slimme oplaadsoftware. Kortom, een hoop zaken die we met jullie willen delen.

Even vooraf: de termen accu en batterij worden in dit artikel door elkaar heen gebruikt. Volgens de Nederlandse Van Dale is daar niets mis mee. Het woordenboek omschrijft een accu als “een toestel voor het opslaan van elektrische energie, om die op een andere tijd en een andere plaats weer te kunnen gebruiken”. Accu is immers een afkorting voor accumulator, wat simpel gezegd een energiereservoir is. Een batterij doet exact hetzelfde. De vorm kan echter sterk uiteenlopen, evenals de materialen waaruit ze zijn samengesteld. Dat bepaalt of je een batterij opnieuw kunt opladen, hoe efficiënt hij zijn werk doet, wat de levensduur is en hoe de energieopwekking plaatsvindt.

Hoe werkt een smartphone accu?

Zoals gezegd zijn er verschillende type accu’s. Deze kun je in twee verschillende categorieën indelen: wegwerpbatterijen en oplaadbare batterijen. Zoals de naam wellicht al suggereert, worden wegwerpbatterijen slechts één keer gebruikt en daarna weggegooid. Dit soort batterijen vinden we onder meer in horloges, gehoorapparaten en zaklampen. Oplaadbare batterijen kunnen daarentegen keer op keer hergebruikt worden door ze aan een externe spanningsbron of oplader te hangen. De chemische processen bij wegwerpbatterijen vinden in één richting plaats. Bij oplaadbare batterijen is er sprake van twee richtingsverkeer, want anders was het onmogelijk om ze op te laden en nieuwe energie op te slaan.

Alle smartphone accu’s werken volgens hetzelfde principe, namelijk met een plus- en minpool. Deze worden ook wel de anode en kathode genoemd. De anode is waar energie het apparaat verlaat. Elektrisch geladen deeltjes –ook wel elektroden genoemd– banen zich een weg door een apparaat, op zoek naar de tegenpool. Het afstaan van elektroden wordt ook wel oxidatie genoemd. De kathode is de pool waar een apparaat energie opneemt. Hier vindt een chemisch proces plaats dat reductie heet. Doordat reductie en oxidatie op hetzelfde moment plaatsvinden, wordt er stroom opgewekt en komt een smartphone ‘tot leven’.

Soorten accu’s

Er zijn allerlei soorten accu’s, afhankelijk van de chemische samenstelling. Het oudste type batterij dat voor mobiele telefoons werd gebruikt is de nikkel-metaalhybride (NiMH). Het nadeel van deze batterij was dat de zelfontlading –leeglopen zonder dat hij gebruikt wordt– erg hoog was. Bovendien kon hij ook slecht tegen extreme kou of hitte.

Li-ion batterij

Als oplossing werd de Lithium-ion batterij bedacht, of kortweg Li-ion. Deze kan niet alleen meer energie vasthouden (in jargon: een hoge energiedichtheid) en loopt bovendien ook een stuk minder snel leeg. Tevens is hij milieuvriendelijker en kent hij een langere levensduur in vergelijking met andere batterijen. Maar er kleeft een belangrijk nadeel aan dit type batterij: hij is erg kwetsbaar. Als er zuurstof bij de chemicaliën in dit type batterij komt, leidt dat tot zelfontbranding, een ontploffing of steekvlam. Uit voorzorg worden Li-ion batterijen daarom meestal vastgemaakt aan een smartphone.

De opvolger van de Li-ion is de Li-ion polymeer (Lipo). Deze kan nog meer energie afgeven dan zijn voorganger. Daarnaast kennen ze een nog kleinere mate van zelfontlading en zijn ze snel opgeladen. Hij is even ontvlambaar als de Li-ion batterij indien er zuurstof bij de chemische stoffen in de accu komt.

Hoe lang gaat mijn accu mee?

De vraag hoe lang het duurt voordat je je smartphone leeg is, is niet eenvoudig te beantwoorden. Dat is afhankelijk van een groot aantal factoren. De eerste factor ligt voor de hand: de capaciteit van de batterij. Het maakt nogal een verschil of een telefoon een 2500 mAh accu heeft, of een van 3000 mAh. De modernste vlaggenschepen hebben een batterij met grofweg tussen 3000 en 3500 mAh aan vermogen, maar er zijn ook uitschieters naar boven. Zo heeft de Oukitel K10000 een 10.000 mAh batterij. De Lenovo P2 huisvest maar liefst 5100 mAh onder de motorkap, de Alcatel PIXI 4 Plus Power 5000 mAh.

Meer power betekent echter niet automatisch dat hij ook langer meegaat. Dat is afhankelijk van de energiebehoefte van een mobiele telefoon. De grootste energievreter is zonder enige twijfel het scherm. Als je voortdurend spellen als Pokémon Go speelt, dan maakt je scherm overuren en wordt de accu een stuk sneller leeg getrokken. We hebben het dan over Screen-On Time, de tijd dat een scherm aanstaat. Ook de schermgrootte, schermresolutie, schermhelderheid, kleurweergave en schermtype hebben invloed op het stroomverbruik.

Accu energie vreters van de smartphone

Een toestel met een groter scherm heeft een groter oppervlak om van energie te voorzien en dus is de energiebehoefte groter. Een display met Quad HD resolutie vraagt meer energie dan een Full HD of 720p scherm. Als je de helderheid hoger zet om het scherm buitenshuis beter te kunnen lezen, kost dat uiteraard ook meer energie. Deze vlieger gaat ook op als je de kleurweergave opschroeft om meer verzadigde kleuren te krijgen. En LCD-schermen verbruiken meer energie dan OLED-displays, omdat deze achtergrondverlichting of backlight nodig hebben om te functioneren.

Je smartphone accu gaat ook sneller leeg als je Bluetooth gebruikt of tethering. Het is namelijk een wereld van verschil voor je batterij of je wel of geen draadloze verbindingen gebruikt. Als je telefoon met Bluetooth verbonden is met een smartwatch of andere wearable, kost dit stroom. Dat geldt ook als je NFC hebt ingeschakeld, een persoonlijke WiFi hotspot maakt (tethering) of de infraroodpoort gebruikt. Ook de speakers vragen om stroom, dus als je veel muziek streamt of video’s bekijkt is de accu ook eerder leeg. En veel en lang bellen is uiteraard ook niet goed voor het energieniveau van de batterij.

Energiebesparingstips

Er zijn allerlei manieren om het onderste uit de kan te halen. Moderne Android-telefoons draaien op Android 7.0 Nougat of Android 8.0 Oreo. Bij deze Androidversie is standaard de energiebesparingsmodus Doze geactiveerd. Hierdoor belandt je toestel in een soort van diepe winterslaap. Communicatie wordt tot een minimum beperkt doordat alleen prioriteitsberichten worden doorgelaten. Voorheen moest je smartphone een tijdje stil liggen voordat Doze in werking trad. Voortaan gebeurt dat op het moment dat het scherm op zwart gaat. Ook als je smartphone beweging registreert –in je broekzak of tas– doet Doze zijn werk.

Sony en Apple hebben eveneens hun eigen energiebesparingsmodus ontwikkeld: STAMINA en Ultra-STAMINA enerzijds en Energiebesparingsmodus anderzijds. STAMINA legt zaken als beeldverbetering, Bluetooth en GPS aan banden. Energiebesparingsmodus minimaliseert het aantal achtergrondprocessen, zoals het automatisch ophalen van e-mails. Met beide gaat je telefoon enkele uren langer mee.

Een aantal goede tips om de accu van je smartphone te ontzien

1. Doe iets aan de scherminstellingen, bijvoorbeeld een lagere schermhelderheid, beperkte kleurweergave of nachtmodus.
2. Schakel GPS, Bluetooth, NFC en andere draadloze verbindingen uit als je deze niet gebruikt.
3. Leg het aantal achtergrondprocessen aan banden zodat niet alle geïnstalleerde apps op de achtergrond verversen.
4. Zorg dat het besturingssysteem en firmware up-to-date zijn.
5. Zet je geluidsprofiel op stil.

Voor nog meer tips lees je het artikel ‘Hoe kan je de accuduur van je smartphone verlengen?’.

Snellaadtechnologie

Het opladen van een accu nam vroeger veel tijd in beslag. Niemand keek er raar van op als hij twee uur of langer bezig was voordat zijn of haar smartphone weer was opgeladen. De nieuwste technologische hoogstandjes in onze smartphones vreten veel energie. Daardoor neemt onze energieconsumptie en –behoefte alsmaar toe. Fabrikanten spelen hier op in door grotere accu’s te ontwikkelen en energiezuinige componenten te ontwerpen (display, CPU, Bluetooth, etc.). Sommige bieden de mogelijkheid om een batterij los te koppelen en vervangen door een reservebatterij. Microsoft is één van de weinige producenten die dit doet.

Door al deze maatregelen gaat een batterij weliswaar langer mee, maar doet niets om de oplaadtijd te reduceren. Diverse fabrikanten hebben hier iets op bedacht: snellaadtechnologie. Het basisprincipe van al deze snellaadtechnieken is dat je je smartphone maar een korte tijd aan de oplader hoeft aan te sluiten zodat je hem daarna weer uren kunt gebruiken.

Het is goed om te beseffen dat opladen in twee fasen plaatsvindt. In de eerste fase krijgen ze grote hoeveelheden energie om zich op te laden. We hebben het dan over ruwweg 80% van de totale batterijcapaciteit. De resterende 20% wordt in een aanzienlijk lager tempo opgeladen om eventuele beschadiging te voorkomen. Als we het over een snellaadtechniek hebben, dan praten we over de eerste fase van het oplaadproces. Voor de tweede fase zijn nog geen technieken voorhanden om het opladen te versnellen.

De bekendste snellaadtechnologie is afkomstig van Qualcomm en heet Quick Charge. Deze maakt gebruik van een hoger voltage, wattage en ampère dan reguliere laders.

Even kort: hoe zat het ook al weer?

• Voltage is de hoeveelheid spanning die er op een aansluiting of oplader staat. In Nederland is dat 230 volt, maar in andere landen hanteren ze een ander voltage.
• Wattage drukt het vermogen uit van energie. Het geeft aan hoeveel joules per seconde een apparaat verbruikt. 2200 watt betekent dus 2200 joules aan energie per seconde. Als je één uur lang een apparaat van 1000 watt aanzet, verbruik je 1 kilowattuur (KWh).
• Ampère geeft aan hoeveel stroom er wordt verbruikt. Deze eenheid krijg je door het wattage te delen door het voltage. Bij een wattage van 2200 watt en een voltage van 220 volt, wordt er dus 2200 ÷ 220 = 10 ampère aan stroom verbruikt.

De snelste laders geven circa 10 watt energie af (5 volt x 2 ampère). Qualcomm bedacht een manier om het wattage te vergroten tot 15 watt door met een spanning van 9 volt met 1.67 ampère aan energie te laden. Hiermee was het naar eigen zeggen mogelijk om je smartphone tot 40% sneller op te laden in vergelijking met telefoons zonder Quick Charge. Deze techniek noemde Qualcomm Quick Charge 1.0 en stamt uit 2013.

In 2014 maakte Quick Charge 2.0 zijn debuut. Hiermee kon je je smartphone van energie voorzien door hem met een wattage van 20 watt op te laden. De chipfabrikant had dus een manier bedacht om het wattage op te voeren van 15 watt naar 20 watt (12 volt x 1.76 ampère). Hiermee zou je mobiele telefoon tot wel 75% sneller opgeladen zijn dan reguliere smartphones zonder snellaadtechniek.

Quick Charge 3.0

In 2015 verscheen Quick Charge 3.0 ten tonele. Deze werkt op geheel andere manier dan zijn voorgangers. In plaats van met maximum voltages en wattages te spelen, bedacht Qualcomm intelligente software die kan communiceren tussen de lader en de accu. Zodoende kan de batterij precies vertellen hoeveel volt en ampère hij op dat moment in de laadcyclus nodig heeft. Hij bestudeert en identificeert exact hoeveel energie een telefoon dus nodig heeft. Zo is je smartphone tot wel vier keer sneller opgeladen in vergelijking met andere smartphones en werkt hij 38% efficiënter en dus een stuk energiezuiniger dan de vorige snellaadversie. Tevens komt er hierdoor minder warmte vrij die de smartphone moet zien af te voeren.

Draadloos laden: WPC, PMA en WiPower

Je kunt op allerlei manieren je smartphone opladen. De meest gebruikelijke manier is met de bijgeleverde oplader. Heb je deze niet bij de hand of ben je veel op reis, dan is een powerbank een ideale oplossing. Dit is een externe batterij waar je je telefoon aan kunt hangen om hem op te laden.

Dan is er ook nog een derde optie: draadloos laden. De energieoverdracht vindt dan niet plaats door bekabeling die op het lichtnet is aangesloten. In plaats daarvan wordt energie overgedragen via een magnetisch veld. De wereldwijde standaard voor draadloos opladen wordt ook wel Qi technologie genoemd. Deze is ontwikkeld door de Wireless Power Consortium (WPC) en in 2009 officieel gelanceerd. In 2011 verschenen de eerste smartphones die deze techniek ondersteunden. Het consortium bestaat uit tal van fabrikanten die consumentenelektronica ontwikkelen, waaronder Nokia, Huawei, Philips en Texas Instruments.

Qi

Qi werkt met elektromagnetische inductie. Dat betekent simpel gezegd dat een energiebron elektriciteit opwekt en deze energie via een spoel overdraagt naar een tweede apparaat met gesloten elektrisch circuit.  Je hebt dus een zender en ontvanger nodig. De zender moet je bestellen, de ontvanger is ingebouwd in mobiele telefoons van onder meer Samsung, Google, HTC en LG.

De Qi-standaard kan maximaal 15 watt aan vermogen leveren en is momenteel alleen beschikbaar voor apparaten die 5 watt of minder energie verbruiken. Opladen gaat hiermee aanzienlijk sneller dan op de traditionele manier: smartphoneladers genereren niet meer dan 5 watt vermogen. Laders die Qi-technologie ondersteunen kun je voor iedere smartphone gebruiken, ongeacht wie de fabrikant is. Dan moet het toestel wel draadloos opladen ondersteunen. Onder meer de Samsung Galaxy S6, Samsung Galaxy S6 Edge, Samsung Galaxy S7 en Samsung Galaxy Note 4 kun je draadloos opladen met de Qi-standaard.

PMA

Een ander consortium dat draadloos laden aanbiedt is de Power Matters Alliance (PMA). Deze werd in 2012 opgericht en heeft als doel om draadloos laden te promoten. In het bestuur zitten vertegenwoordigers van onder meer AT&T, Duracell, de FCC en Starbucks. Net als de WPC werkt de techniek van de PMA op basis van inductie.

WiPower

De derde standaard die meedingt om de grootste te worden is WiPower. Samsung, Qualcomm en de Alliance for Wireless Power (A4WP) ontwikkelen gezamenlijk deze techniek. In tegenstelling tot de WPC en PMA is deze niet gebaseerd op elektromagnetische inductie, maar magnetische resonantie. Daarbij wordt de magnetische kern van atomen omgezet in energie voor je smartphone. Deze techniek wordt al volop in ziekenhuizen gebruikt om de binnenkant van ons lichaam in kaart te brengen zonder daarvoor te hoeven snijden. Deze techniek heeft twee voordelen: je kunt hiermee meerdere apparaten tegelijkertijd opladen en kunnen op enige afstand van de lader gehouden worden. Bij de Qi- en PMA-standaard is direct contact tussen de lader en ontvangen noodzakelijk.

Slimme technieken

In de ideale wereld ontkoppel je je smartphone van de oplader zodra deze vol is. Doe je dat niet, dan staat er voortdurend spanning op de accu. Dat is niet goed voor de levensduur van de batterij. Vergelijk dit met een hardlopen: als hij klaar is met zijn rondje wil hij het liefst uitrusten en bijkomen van zijn inspanning, niet net zo lang blijven doorrennen totdat hij er bij neervalt. Bij een batterij is dat niet anders: als hij vol is, is het verstandig om de spanning er af te halen om hem niet te overbelasten.

Overigens is het niet rampzalig als je je smartphone de hele nacht aan de oplader laat hangen. Het klopt dat de levensduur inderdaad achteruit gaat als je dit structureel doet. Op lange termijn treedt er dan corrosie op en wordt de batterij aangetast. De meeste consumenten kopen echter gemiddeld iedere twee jaar een nieuwe smartphone. Volgens experts ondervind je pas veel later wat de nadelen van corrosie zijn voor de capaciteit van een batterij.

Qnovo Adaptive Charging

Bovendien zijn steeds meer opladers uitgerust met ‘slimme’ technieken: ze stoppen met laden zodra ze merken dat de accu vol is. Een goed voorbeeld hiervan is Qnovo Adaptive Charging. De software van Qnovo houdt voortdurend de staat van de batterij in de gaten. Als het nodig is wordt de hoeveelheid laadstroom naar boven of beneden bijgesteld. Op deze manier wordt de kans op schade aan de accu geminimaliseerd en de levensduur van de batterij verdubbeld. Deze techniek vinden we onder meer in de Sony Xperia X Performance.

Een andere slimme techniek die we bij smartphones van Sony terugvinden is Battery Care. Deze laadt de accu op tot 90% van zijn maximale capaciteit. Op dat moment wordt het oplaadproces gepauzeerd. Het resterende gedeelte wordt pas opgeladen op het moment dat je opstaat. Daarvoor kijkt hij naar het tijdstip waarop je alarm staat ingesteld. Hij weet hoeveel minuten hij nog nodig heeft om het laatste beetje op te laden en begint daarmee vlak voordat je wekker afgaat. Op het moment dat je opstaat is je toestel volledig opgeladen.

Op het internet zijn verschillende webwinkels terug te vinden die zich richten op de verkoop van losse onderdelen voor smartphones, waaronder accu’s. Ons advies is om nooit een imitatie-accu te kopen, maar toch echt van de fabrikant zelf. Dit heeft mede te maken met de werking en kwaliteit van de accu. Onder meer Coolblue verkoopt smartphone accu’s van de fabrikant voor de laagste prijs. De goedkopere accu’s leveren vaak niet de prestatie die wordt beloofd op de verpakking en zo zit je op deze manier nog met een snel leeglopende accu. Derhalve is ons advies om altijd een accu te kopen van de fabrikant zelf.

HP KI04 voor HP Pavilion 14/15/17-AB000 HSTNN-LB6S/DB6T 800049-001 Li-ion 2600mAh 14.8V

APPLE A1582 voor Apple MacBook Pro Retina 13" A1502 2015 Li -ion 74.9WH/6559mAH 11.42V

MOTOROLA 55-060112-05 voor Symbol MOTOROLA MC3000 MC3100 MC3090 IMAGER Scanner li-ion 2740mah 3.6V/3.7V

DA24NM130 laptop adapter voor Dell Venue 7 8 10 11 Pro Tablet

608431-001 608431-002 laptop adapter voor HP Compaq 8740w i5-540M 17.0 320/2GB PC

ACDP-100D01 laptop adapter voor Sony Vaio PCGA AC19V4 ACDP-100D01

Het valt niet te ontkennen: wanneer je een pc met een kersverse Windows-installatie opstart, loopt alles lekker snel en vlot. Een paar maanden verder, als alles begint te vertragen, ben je echter heel wat minder enthousiast. Zie je een compleet nieuwe Windows-installatie niet zitten, dan zijn er gelukkig nog heel wat minder ingrijpende tweaks die weer vaart in je Windows-sessies kunnen brengen.

Tip 01: Kritische blik

Op internet circuleren massa’s tips en trucs die beloven je Windows-pc sneller en beter te maken. Maar hierbij moet je wel opletten! De kwaliteit van die tweaks varieert namelijk van bruikbaar tot ronduit belachelijk, en er zitten er ook bij die je systeem minder stabiel maken.

Laat je ook niet verleiden om een tooltje met één-klik-optimalisatie te kopen. Vaak opereert zo’n programma als een ‘black box’ waarbij je als gebruiker weinig of geen zicht hebt op wat de applicatie precies uitvreet, zodat je ook niet weet hoe je bepaalde handelingen kunt terugdraaien mocht er iets fout lopen. Wij zijn dus meer heil in ingrepen waarbij je de touwtjes zelf stevig in handen houdt. In dit artikel geven we heel uiteenlopende tips, tot het BIOS en de hardware toe. Tenzij anders vermeld, gelden de tips in principe voor zowel Windows 7, 8(.1) als 10.

Tip 02: AHCI-modus

Laten we meteen een open deur intrappen: naast het bijprikken van extra RAM-geheugen (op een geheugenhongerig systeem) is en blijft je harde schijf vervangen door een SSD één van de beste ingrepen om je systeem in één keer een heel stuk sneller te maken. Ga dan wel eerst na in het BIOS of de SATA-modus correct staat ingesteld: in de veronderstelling natuurlijk dat je je SSD aan een SATA-controller hebt gekoppeld. De meeste SSD’s werken namelijk sneller als die modus op AHCI(Advanced Host Controller Interface) staat ingesteld in plaats van op (Native of Standard) IDE. Eventueel kun je ook de RAID-modus activeren (indien beschikbaar), maar dat is uiteraard alleen zinvol wanneer je die functionaliteit nodig hebt (en over minstens twee schijven beschikt). Een belangrijk voordeel van de AHCI-modus (en RAID-modus) is namelijk dat die NCQ ondersteunt. Dat staat voor Native Command Queuing, wat inhoudt dat de controller de volgorde van de lees- en schrijfopdrachten zal optimaliseren. Let wel op! Wijzig deze modus niet zomaar op een werkend systeem: zo’n omschakeling houdt namelijk in dat je Windows zal moeten herinstalleren.

Tip 03: SSD-optimalisatie

Je hebt al een SSD? Dan heb je al een stevige optimalisatie achter de rug. Het kan echter geen kwaad om een aantal instellingen te checken die je SSD nog iets sneller kunnen laten werken. Vooral wanneer je een bestaande Windows-installatie naar een SSD hebt overgeplant, ga je maar beter na of de partitionering wel correct is ‘uitgelijnd’. Immers, een foutieve uitlijning vermindert de prestaties en de levensduur van je SSD. Zo’n controle kan weliswaar via een (complex) opdrachtregelcommando gebeuren, maar het gratis Disk Alignment Test maakt het eenvoudiger. Blijkt de uitlijning inderdaad niet in orde, dan kun je dat herstellen met bijvoorbeeld de tool Minitool Partition Wizard Free. Klik met de rechtermuisknop op je SSD en kies Align All Partitions.

Ga tevens na of de TRIM-functie wel is geactiveerd, die zorgt namelijk voor betere prestaties van je SSD. Open daartoe de opdrachtprompt en voer het volgende commando uit: fsutil behavior query disabledeletenotify. Krijg je DisableDeleteNotify = 0 als resultaat, dan is TRIM inderdaad actief. Is de waarde 1, dan kun je TRIM alsnog activeren met de opdracht fsutil behavior set disabledeletenotify 0.

Tip 04: Defragmentatie

Tenzij een schijf extreem zwaar gefragmenteerd is, wat inhoudt dat zeer veel bestanden in niet-aangrenzende clusters zijn opgeslagen, zal het defragmenteren van een harde schijf je tegenwoordig weinig snelheidswinst opleveren. Negeer dus alle websites die vandaag de dag anders beweren. Je zou eventueel je systeem op fragmentatie kunnen laten controleren, maar zo’n functie zit echter al in Windows ingebouwd: Windows controleert wekelijks je klassieke harde schijven. Defragmentatie op een SSD is echter slecht voor de hardware, maar gelukkig zijn de Windows-versies vanaf 7 en hoger zo slim geen defragmentatie uit te voeren op SSD’s (wel een TRIM-operatie en dat is prima). Kijk voor alle zekerheid na in het venster van de Windows-functie Stations optimaliseren of het Mediumtype bij je SSD-stations inderdaad op SSD (solid-state drive) staat ingesteld. Is dat niet zo, ga dan ook na of het BIOS de SSD-schijf wel correct heeft herkend.

Tip 05: Auto-starters

Eén van de belangrijkste redenen waarom Windows na verloop van tijd trager opstart zijn programma’s die automatisch met Windows opstarten en op de achtergrond actief blijven. Tja, een mens laat zich wel eens verleiden om allerlei gratis software uit te proberen…

Nu kun je dergelijke automatische opstartende software opsporen via het commando msconfig (Windows 7) of via het ingebouwde taakbeheer (Windows 8 en 10: druk op Ctrl+Shift+Esc). Open in beide gevallen het tabblad Opstarten. Een handiger tooltje is overigens Quick Startup. Echter, let op bij de installatie het vinkje te verwijderen bij de optie Glary Utilities installeren, anders installeer je meer dan de bedoeling was. Wanneer je deze tool opstart, krijg je op het tabblad Opstart programma’s een overzicht van deze auto-starters. Ben je zeker dat je een item niet (langer) nodig hebt, zet de schuifknop dan op Uitgeschakeld. Een alternatief is dat je het pijltje naast zo’n knop aanklikt en Vertragen kiest, waarna je zelf bepaalt met hoeveel seconden (van 30 tot 270) het opstarten van dit item moet worden uitgesteld. Met wat geluk lees je in het venster ook hoe medegebruikers erover denken, maar bij twijfel googel je toch beter ook zelf naar feedback.

Overigens tref je op het tabblad Ingeplande taken nog meer items aan. Die zijn afkomstig van de Windows Taakplanner: die vind je wel als je in Windows naar taakplanner zoekt. Aangezien de Taakplanner je meer informatie geeft over deze items, regel je dat beter via Windows zelf. Dat geldt trouwens ook voor de items op de tabbladen Programma services en Windows services (zie volgende tip).

Tip 06: Services

Het is heel normaal dat er op een doorsnee Windows-pc enkele tientallen services actief zijn, achtergrondprocessen van Windows en van bepaalde applicaties. Zoals gezegd vind je hiervan ook een overzicht via de tool Quick Startup, maar de ingebouwde Windows-module Services is informatiever. Die start je op door Windows-toets+R in te drukken en het commando services.msc uit te voeren. Klik een service aan en kies Eigenschappen, waarna je op het tabblad Algemeen het Opstarttype kunt wijzigen. Stel je dit in op Handmatig, dan wordt de service alleen opgestart als dat vereist is. Eventueel kun je een service die nodig is, maar niet noodzakelijk klaar hoef te staan bij de opstart op Automatisch (vertraagd starten) instellen. Let wel, experimenteer hier niet lukraak mee: immers, sommige services zijn essentieel en kunnen je Windows doen crashen als je die uitschakelt. Bij de minste twijfel googel je naar meer feedback.

Een nuttige site is die van Black Viper, hier krijg je namelijk een overzicht van alle Windows-services voor bijna elke denkbare Windows-editie. Scrol op de pagina van jouw Windows-versie naar beneden tot je de kolommen ziet. Klik vervolgens op de knop Show / hide columns en verwijder eventueel het vinkje bij DEFAULT [Windows-versie] voor de Windows-versie (bijvoorbeeld Enterprise) die jij niet hebt. De kolom Tweaked in het overzicht is met name interessant voor wie zoveel mogelijk overtollige instellingen wil deactiveren, maar deze kolom is niet voor elke versie beschikbaar.

Tip 07: Achtergrond-apps

Na Apple en Google is ook Microsoft in de ban geraakt van native ‘universele apps’, zodanig dat ze die ook stevig beginnen te pushen in de recentste Windows-versies. Een aantal apps draaien in Windows 10 zelfs standaard op de achtergrond, ook al heb je die niet bewust zelf opgestart. Dat heeft wel het voordeel dat ze iets sneller beschikbaar zijn, maar tegelijk houdt het ook een verspilling van systeembronnen in. Je kunt echter zelf bepalen welke van die apps op de achtergrond actief zijn. Open het Windows-startmenu, kies Instellingen en ga naar de rubriek Privacy. Scrol naar beneden en kies Achtergrond-apps. Zet de schakelaar op Uit als je die niet langer op de achtergrond actief wilt hebben, dat kan ook handig zijn als je energie op je laptop wilt besparen.

Tip 08: Auto-aanmelden

De kans is groot dat Windows je bij het opstarten telkens om je wachtwoord vraagt, ook al ben je de enige gebruiker. Vind je deze beveiliging overbodig, dan kun je die ook uitschakelen, zodat Windows netjes doorstart. Druk op Windows-toets+R en voer de opdracht netplwiz uit. Selecteer de gewenste gebruikersnaam, verwijder het vinkje bij Gebruikers moeten een gebruikersnaam en wachtwoord opgeven om deze computer te kunnen gebruiken en druk op Toepassen. Vul het bijhorende wachtwoord in (2x) en bevestig met OK. Voortaan hoef je je niet meer aan te melden bij Windows. Via dezelfde werkwijze kun je deze ingreep ook weer ongedaan maken.

Vind je het ook overbodig dat om je wachtwoord wordt gevraagd als de pc uit slaapstand komt, open dan het Windows-startmenu, kies Instellingen en ga naar de rubriek Accounts. Selecteer Aanmeldingsopties en kies Nooit bij Aanmeldingvereisen.

Tip 09: Snel opstarten

Windows 10 heeft een voorziening ingebouwd die ervoor zorgt dat bij het afsluiten van het systeem weliswaar alle applicaties worden afgesloten en de gebruikers worden afgemeld, maar tegelijk wordt de huidige systeemstatus (met geladen kernel en drivers) in een ‘slaapbestand’ opgeslagen. Als je nu de pc weer inschakelt, wordt je RAM-geheugen eenvoudigweg van de snapshot in dat slaapbestand voorzien, zodat je heel snel bij het aanmeldscherm komt. Deze functie staat standaard aan, maar het kan geen kwaad te controleren of dat ook op jouw systeem het geval is. Zoek in Windows naar energie en start het Energiebeheer op.

Klik op Het gedrag van aan/uit-knoppen bepalen, en plaats een vinkje bij Snel opstarten inschakelen. Desnoods kies je eerst Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn. Bevestig met Wijzigingen opslaan. Let wel, deze modus heeft ook een paar nadelen. Het is namelijk mogelijk dat bepaalde systeemupdates dan niet goed installeren, maar dat kun je oplossen door je systeem te herstarten. In deze modus wordt je harde schijf ook ‘vergrendeld’, wat problemen kan geven als je vanuit een ander besturingssysteem, via dual boot, je schijf tracht te benaderen. Op sommige systemen kun je dan ook niet je BIOS (UEFI) bereiken, ook hier kan een herstart dan de oplossing bieden.

Tip 10: Hoge prestaties

Standaard staat het energiebeheerschema van je systeem ingesteld op Gebalanceerd, wat inhoudt dat Windows het midden tracht te houden tussen optimale prestaties en een energiezuinig systeem. Er zijn echter nog andere schema’s en het is ook mogelijk een schema naar eigen inzicht aan te passen. Daartoe open je opnieuw het Energiebeheer (zie vorige tip). Wil je het extra zuinig aandoen (bijvoorbeeld om de accu van je laptop te ontzien), dan kun je hier het schema Energiebesparing selecteren. In het kader van dit artikel mikken we vooral op een sneller systeem: klik hiervoor op Aanvullende schema’s weergevenen selecteer Hoge prestaties. Om aanpassingen door te voeren, klik je op De schema-instellingen wijzigen, waarna je zelf bepaalt wanneer het scherm wordt uitgeschakeld en de pc in slaapstand moet gaan. Klik op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen voor nog meer opties. Zo kun je bij Harde schijf aangeven na hoeveel tijd (van inactiviteit) de schijf mag worden uitgezet en kun je bij Energiebeheer voor processor aangeven wat de minimale processorbelasting mag zijn; bij Hoge prestaties is dat standaard 100%.

Registerset

Er zijn heel wat registerinstellingen die op één of andere manier een (bescheiden) impact hebben op de prestaties van je Windows-systeem. Nu kunnen we die allemaal opsommen en van commentaar voorzien, maar op de site van AskVG hebben ze dat al gedaan. Op die pagina hebben ze het over “for Windows 7”, maar pin je daar niet op vast, want de veertien vermelde registertweaks gaan net zo goed op voor Windows XP, Vista, 7, 8, 8.1 als 10. Alle tweaks worden netjes toegelicht en voor wie het niet ziet zitten de aanpassingen zelf via de Register-editor (Windows-toets+R, commando regedit) door te voeren: je treft hier ook een link aan om een kant-en-klaar script te downloaden. Na het uitpakken van het zip-bestand volstaat een dubbelklik op Registry Tweaks To Make Windows Faster.reg (waarna je dat moet bevestigen) om de wijzigingen door te voeren. Via Kladblok kun je het script desgewenst eerst bekijken (en bewerken). Via een dubbelklik op Restore Default Settings.regkun je ook altijd naar de originele toestand terugkeren.

Tip 11: Sneller afsluiten

Het vergt nog altijd een aantal muisklikken om je pc af te sluiten in Windows. Dat kan iets sneller en wel op twee manieren. Zo kun je een snelkoppeling op je bureaublad zetten waarmee je Windows meteen afsluit. Klik je bureaublad op een lege plek met de rechtermuisknop aan en kies Nieuw / Snelkoppeling. Bij Geef de locatie van het item op vul je %windir%\System32\shutdown.exe /s /t 0 in. Eventueel voeg je hier ook nog de parameter /f aan toe, maar houd er dan wel rekening mee dat actieve toepassingen dan geforceerd worden afgesloten, zonder de gebruiker te waarschuwen. Druk op Volgende, geef een naam aan je snelkoppeling en rond af met Voltooien: de snelkoppeling verschijnt nu op het bureaublad. Tijdens zo’n afsluitprocedure geeft Windows achtergrondprocessen nog even de gelegenheid om zichzelf netjes af te sluiten, maar deze time-out kun je inkorten via een registeringreep. Druk op Windows-toets+R en voer regedit uit.

Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\System\CurrentControlSet\Control. Dubbelklik op WaitToKillServiceTimeout en verlaag de waarde tot bijvoorbeeld 3000 (milliseconden). Levert deze aanpassing onverhoopt problemen op dan kun je die (stapsgewijs) met 1000 verhogen.

Tip 12: Special effects

Ook het oog van een Windows-gebruiker wil wat, maar besef wel dat al die ‘eye candy’ iets meer van je systeem vergt. Vooral op een wat ouder systeem met minder royale systeembronnen en een oudere versie van Windows kan dat wel wat vertragend werken. Je beslist echter zelf hoe fraai Windows eruit moet zien. Druk op Windows-toets+R en voer het commando sysdm.cpl uit. Open het tabblad Geavanceerd en druk op de bovenste knop Instellingen. Op basis van de vastgestelde kracht van je systeem heeft Windows zelf al Automatisch selecteren geselecteerd en een vinkje geplaatst bij de meest geschikte (van de 17 beschikbare) opties. Er zijn echter ook twee reeksen voorinstellingen: Beste weergave en Beste prestaties: de eerste selecteert simpelweg alle opties, de tweede geen enkele. Wil je echter zelf beslissen welke opties je wilt activeren, zoals Animaties op de taakbalk, Doorzichtig selectiekader weergeven, Miniatuurvoorbeeldweergaven van de taakbalk opslaan, Schaduw onder muisaanwijzer weergeven, etc. Bevestig je keuzes met OK.

Tip 13: Programma’s ruimen

Windows en je applicaties hebben voldoende vrije schijfruimte nodig om vlot en betrouwbaar te kunnen functioneren. Wie het met een bescheiden SSD moet doen, kan al snel te maken hebben met een volgelopen schijf. Een mogelijk gevolg is alvast dat er geen updates meer (correct) geïnstalleerd kunnen worden. In eerste instantie kun je dan alle overtollige applicaties verwijderen. Dat kan vanuit het Windows Configuratiescherm, maar een tool als Revo Uninstaller gaat nog grondiger te werk (door ook hardnekkige restanten op de schijf en in het register te verwijderen). Kies in dit geval dan bij voorkeur voor de verwijdermethode Gemiddeld. Je vindt de (wat oudere) gratis variant op de website via het tabblad Downloads. Maar je kunt ook de proefversie van 30 dagen kiezen of de betaalde versie aanschaffen.

Crapware

Heb je juist een nieuwe pc met een vooraf geïnstalleerde versie van Windows, dan is de kans groot dat die uitpuilt van de overtollige applicaties, die zich vaak ook nog eens lastig laten verwijderen. Zulke tools vertragen niet alleen het opstarten van je systeem, ze overvallen je geregeld met advertenties en kunnen je systeem zelfs instabiel maken. Liever dan te proberen die één voor één te verwijderen, laat je er een gratis tool als PC Decrapifier op los. Na een korte analyse categoriseert deze tool de gedetecteerde applicaties in drie tabbladen: Recommended, Questionable en Everything Else. De tools op het eerste tabblad kun je in principe zonder meer verwijderen, bij de andere ga je eerst na welke je eventueel wilt behouden.

Tip 14: Data opruimen

Heb je eenmaal alle overbodige applicaties verwijderd en is er nog steeds een tekort aan schijfruimte, dan zul je databestanden zoals zware downloads of grote videobestanden moeten opruimen. Gratis tools als SpaceSniffer en SequioaView helpen je snel de grootste ruimtevreters op te sporen met behulp van een grafische schijfrepresentatie. Je kunt gerust ook de ingebouwde functie Schijfopruiming van Windows op je schijf loslaten: druk op Windows-toets+R en voer de opdracht cleanmgr uit. Eventueel kun je nog een schoonmaakprogramma als het gratis CCleaner aanspreken om ook allerlei overtollige bestanden van Windows en allerlei applicaties op te ruimen.

Mocht je je systeem altijd volledig afsluiten en heb je geen behoefte aan de stand-bymodus, dan kun je ook het verborgen systeembestand hiberfil.sys verwijderen. Dat kan als volgt: klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt in het startmenu van Windows en kies Als administrator uitvoeren. Voer daarna de volgende opdracht uit: powercfg -h off. Bevestig met Enter (de stand-bymodus opnieuw activeren kan altijd met powercfg -h on). De hoeveelheid ruimte die je bespaart is ongeveer het equivalent van je intern geheugen.

Tip 15: Updates

Driver- en firmware-updates voegen soms functies toe, maar heel vaak verbeteren ze ook wel de stabiliteit of de snelheid van de betreffende hardware. Vooral bij videokaarten luistert dat dikwijls heel nauw. Jammer genoeg blijken de drivers die je via de Windows update-service binnenhaalt niet altijd optimaal te zijn en doe je er daarom beter aan geregeld op de site van de videokaart-fabrikant te kijken naar geschikte updates. We raden je ook aan geregeld te controleren of er updates zijn voor de firmware van je router en je NAS. Voor je die installeert, doe je er wel verstandig aan op de site van de fabrikant te checken welke verbeteringen zo’n firmware-update voor je toestel in petto heeft en googel je best ook even naar mogelijke (negatieve) ervaringen van medegebruikers.

Gaming

Als gamer ben je natuurlijk altijd op zoek naar de beste ervaringen en dan ben je het aan jezelf verplicht om geregeld het internet af te struinen (bijvoorbeeld via Steam, gebruikersgemeenschappen of social media) op zoek naar ‘user mods’ (modifications). Voor heel wat games verschijnen geregeld nieuwe modificaties die je favoriete games er niet alleen beter doen uitzien of van extra functies voorzien, maar die ze ook sneller en stabieler maken.

Fontbeheer

Het zal je systeem op zich niet sneller maken, maar wie veel met Office werkt, kan ongetwijfeld zijn voordeel doen met een uitgedunde en dus overzichtelijkere fontlijst. De makkelijkste manier om overbodige fonts te wieden, is via een gratis tool als NexusFont (ook beschikbaar als portable applicatie). Het programma toont alle geïnstalleerde fonts aan de hand van een (eigen) voorbeeldzinnetje. Eén of meerdere fonts verwijderen doe je eenvoudigweg door die te selecteren en in het contextmenu De-installeren te kiezen. Pas op dat je geen fonts verwijdert die Windows of applicaties nodig hebben. Dat zijn met name de fontfamilies Arial, Courier (New), Lucida, Modern, MS (Sans) Serif, Roman, Script, Segoe, Small Fonts, Symbol, Tahoma, Times New Roman, Webdings en Wingdings. Je doet er in elk geval goed aan een font tijdelijk eerst naar een reservemap te kopiëren voor je die in NexusFont verwijdert. Dat doe je vanuit het contextmenu in NexusFont, met de optie Kopiëren naar map.

MOTOROLA 55-060112-05 voor Symbol MOTOROLA MC3000 MC3100 MC3090 IMAGER Scanner li-ion 2740mah 3.6V/3.7V

DA24NM130 laptop adapter voor Dell Venue 7 8 10 11 Pro Tablet

608431-001 608431-002 laptop adapter voor HP Compaq 8740w i5-540M 17.0 320/2GB PC

ACDP-100D01 laptop adapter voor Sony Vaio PCGA AC19V4 ACDP-100D01

HF12  laptop adapter voor Philips HF3520/3485/3480/3471/3470 Wake-Up Light EXCELLENT

ACDP-085E03 laptop adapter voor Sony LCD TV ACDP-085E01 / 085E02 power adapter #A16M LW

Microsoft maakt bekend dat de Windows 10 Spring Creators Update vanaf aanstaande maandag te downloaden is. De update komt iets later uit dan verwacht, omdat een eerdere uitrol voor problemen zorgde.

Aan het begin van april stelde Microsoft de update als eerste beschikbaar voor het grote publiek. Maar nadat bleek dat veel gebruikers tijdens de installatie tegen een blue screen of death aanliepen, trok het bedrijf de update weer terug. We gaan er vanuit dat het euvel nu verholpen is en dat je de nieuwe update straks veilig kunt installeren.

Tijdlijn

Omdat het een uitrol betreft, kan het zijn dat je de update maandag niet meteen binnenkrijgt. Maar afhankelijk van je instellingen, duurt het niet lang meer. De lente-update staat voornamelijk in het teken van de tijdlijn-functie, dat een overzicht biedt van al je activiteiten. Maar ook het uiterlijk is subtiel op de schop gegaan en je hebt meer controle over meldingen van het actiecentrum.

504965-001 laptop adapter voor HP Desktop Power Supply unit PSU 504965-001 PC8044 220W HP-D2201C0 New

VICTPOWER 10S2P18650  voor 2 Wheels Hover Scooter Banlance Li-Ion 4.4Ah /4400mah 36V

SAMSUNG T9500C  voor Samsung Galaxy Note Pro12.2 Galaxy SM-P900 P905 Li-ion 9500 mAh=36.10Wh 3.8V

ADS-40FSG-19 laptop adapter voor LG E1948S E2242C E2249 E1948 PC

DELL G5M10 8V5GX  voor Dell Latitude E5550 Notebook 15.6″ inch Li-ion 51Wh 7.4V

0957-2385 laptop adapter voor HP 1518 1510 1010 Printer 22v 455ma Charger